Εισαγωγή: Γιατί να Καλλιεργήσουμε Σέλινο;
Το σέλινο (ή σέλερι) είναι ένα από τα πιο αρωματικά και θρεπτικά λαχανικά του κήπου μας. Με τη δροσερή γεύση και τα τραγανά στελέχη του, είναι απαραίτητο στη μαγειρική και τους χυμούς αποτοξίνωσης. Αν και η καλλιέργειά του φαίνεται απαιτητική, με τις σωστές γνώσεις, μπορούμε να απολαύσουμε φρέσκο σέλινο όλο τον χρόνο. Ας δούμε πώς θα το πετύχουμε.
1. Γνωριμία με το Σέλινο
Βοτανική Ταυτότητα και Καταγωγή
Το σέλινο ανήκει στην οικογένεια των Σκιαδοφόρων (Apiaceae), στην οποία ανήκουν επίσης ο μαϊντανός, ο άνηθος και το καρότο. Η επιστημονική του ονομασία είναι Apium graveolens. Πρόκειται για διετές φυτό, αλλά καλλιεργείται ως μονοετές για τα μακριά, ινώδη στελέχη και τα πλούσια φύλλα του. Η καταγωγή του βρίσκεται στη λεκάνη της Μεσογείου και την Ασία.
Οι Κυριότερες Ποικιλίες Σέλινου
Επιλέγουμε την ποικιλία ανάλογα με το μέρος του φυτού που θέλουμε να συγκομίσουμε:
Σέλινο για Στελέχη (Σέλερι): Είναι οι γνωστές ποικιλίες με παχιά, τραγανά στελέχη (π.χ., "Tall Utah"). Αυτές οι ποικιλίες απαιτούν λεύκανση για να γίνουν πιο τρυφερές και λιγότερο ινώδεις.
Σέλινο Φύλλων: Καλλιεργείται κυρίως για τα φύλλα του, τα οποία είναι ιδιαίτερα αρωματικά.
Σελινορρίζα (Celeriac): Καλλιεργείται για την εδώδιμη, σφαιρική ρίζα του (π.χ., "Giant Prague").
2. Πώς Καλλιεργούμε το Σέλινο: Οδηγίες Βήμα-Βήμα
Πολλαπλασιασμός: Με Σπόρο
Ο πολλαπλασιασμός του σέλινου γίνεται κυρίως με σπόρο σε σπορείο. Ξεκινάμε τη σπορά από τα τέλη του χειμώνα έως τις αρχές της άνοιξης (Φεβρουάριος - Απρίλιος). Πρέπει να είμαστε προσεκτικοί, καθώς ο σπόρος είναι πολύ μικρός και η βλάστηση αργή και δύσκολη. Ο σπόρος χρειάζεται φως για να βλαστήσει, οπότε απλώς τον πιέζουμε ελαφρά στο χώμα χωρίς να τον σκεπάσουμε βαθιά.
Μεταφυτεύουμε στον κήπο ή σε μεγαλύτερη γλάστρα όταν τα φυτά έχουν ύψος 8-10 εκατοστά, συνήθως 6-10 εβδομάδες μετά τη σπορά.
Καλλιέργεια στον Κήπο (Ανοιχτό Χωράφι)
Το σέλινο απαιτεί δροσερές συνθήκες και είναι ευαίσθητο στις υψηλές θερμοκρασίες, ειδικά το καλοκαίρι.
Θέση και Έδαφος: Επιλέγουμε ημισκιερές θέσεις, ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες, για να μην πικρίσουν τα στελέχη. Το έδαφος πρέπει να είναι πλούσιο σε οργανική ύλη, υγρό, καλά στραγγιζόμενο και με ουδέτερο pH ().
Φύτευση: Αφήνουμε αποστάσεις εκ. μεταξύ των φυτών. Είναι σημαντικό να μην καλύψουμε την κορυφή του φυτού (την "καρδιά") κατά τη φύτευση.
Πότισμα και Λίπανση: Το σέλινο απαιτεί σταθερή και συνεχή υγρασία. Ποτίζουμε συχνά και τακτικά, ειδικά τους ζεστούς μήνες. Είναι ιδιαίτερα απαιτητικό σε άζωτο και κάλιο. Ενσωματώνουμε κοπριά ή οργανικό λίπασμα πριν τη φύτευση και επαναλαμβάνουμε με υγρό λίπασμα κάθε 3-4 εβδομάδες.
Λεύκανση: Για να γίνουν τα στελέχη πιο τρυφερά, κάνουμε λεύκανση 2-3 εβδομάδες πριν τη συγκομιδή. Αυτό επιτυγχάνεται συσσωρεύοντας χώμα γύρω από τη βάση των φυτών ή τυλίγοντάς τα με χαρτόνι, αποκλείοντας έτσι το φως.
Καλλιέργεια σε Γλάστρα
Μπορούμε εύκολα να καλλιεργήσουμε σέλινο στο μπαλκόνι. Χρησιμοποιούμε βαθιές γλάστρες (τουλάχιστον εκ. βάθος). Τοποθετούμε τη γλάστρα σε σημείο με πρωινό ήλιο και σκιά το μεσημέρι. Διατηρούμε το χώμα συνεχώς υγρό, χρησιμοποιώντας ελαφρύ, φυτόχωμα εμπλουτισμένο με κομπόστ.
3. Εχθροί, Ασθένειες και Καταπολέμηση
Η προληπτική αντιμετώπιση και η σωστή φροντίδα είναι κρίσιμες για την υγεία του σέλινου.
Τετράνυχος και Αφίδες: Αυτοί οι βασικοί εχθροί αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με ψεκασμούς με διάλυμα πράσινου σαπουνιού ή θερινό λάδι.
Σεπτορίωση: Πρόκειται για μυκητολογική ασθένεια που προκαλεί καφέ-κίτρινες κηλίδες στα φύλλα. Την προλαμβάνουμε αποφεύγοντας το βρέξιμο των φύλλων κατά το πότισμα και εφαρμόζοντας προληπτικά χαλκούχα σκευάσματα.
Σάπισμα Καρδιάς: Προκαλεί μάρανση και σάπισμα του κεντρικού στελέχους. Αντιμετωπίζεται με σωστή αποστράγγιση, αερισμό και, αν διαπιστωθεί έλλειψη, συμπλήρωμα με βόριο.
4. Συγκομιδή: Πότε και Πώς Συλλέγουμε
Η συγκομιδή γίνεται περίπου 3-5 μήνες μετά τη σπορά.
Σταδιακή Συγκομιδή: Για συνεχή παραγωγή, κόβουμε τα εξωτερικά στελέχη του φυτού, αφήνοντας την κεντρική "καρδιά" να συνεχίσει να αναπτύσσεται.
Ολική Συγκομιδή: Όταν το φυτό έχει αναπτυχθεί πλήρως, μπορούμε να το κόψουμε ολόκληρο στη βάση, ακριβώς πάνω από το έδαφος.
Σελινορρίζα: Η ρίζα συγκομίζεται το φθινόπωρο, όταν έχει αποκτήσει το επιθυμητό μέγεθος και τα εξωτερικά φύλλα αρχίζουν να κιτρινίζουν.